Poradnia psychologiczno-pedagogiczna w Żywcu "Jak umożliwić dzieciom równy start w szkole?"
Przez dojrzałość szkolną rozumiemy osiągnięcie przez dziecko harmonijnego rozwoju psycho - ruchowego i posiadania umiejętności współpracy w grupie. Wszystkie te funkcje kształtowane są w trakcie pobytu dziecka w przedszkolu. Jednakże system edukacyjny obarczony są wieloma niedoskonałościami. Zwraca na to uwagę prof. E. Gruszczyk - Kolczyńska, twierdząc, że:
- wszyscy uczą się tego samego i w tym samym czasie, co powoduje trudności emocjonalne u dzieci. Za tempem innych nie nadążają te, które pracują wolniej - czas jest nieprzyjacielem dziecka - nie można zatrzymać się nad zaistniałą trudnością, gdyż zamierzone treści muszą być zrealizowane,
- program edukacyjny jest przeładowany i zbyt rzadko modyfikowany, nie uwzględnia on też innowacji pedagogiki przedszkolnej.
Istnieją także przyczyny niezależne od systemu kształcenia,
które wpływają na późniejsze niepowodzenia szkolne dzieci. Są to:
- brak ruchu. Zniknęły podwórka, a z nimi gry i zabawy ruchowe takie jak np.: zabawy zręcznościowe z piłką, zabawa w "klasy", skakankowe akrobacje, wspinanie się na drzewa, utrzymywanie równowagi na murkach i krawężnikach, zabawy w "orła" na śniegu, wyliczanki z klaskaniem, podciąganie się na trzepaku,
- wielogodzinne spędzanie czasu w bezruchu przed ekranem telewizora i coraz częstsze pochylanie się dzieci nad monitorami komputerów,
- słabo rozbudowany słownik czynny (umiejętność budowania zdań złożonych, co wiąże się z nieobecnością w naszym życiu słowa pisanego) i bierny (zasób słów używanych przez dziecko). To my dorośli, zaniedbaliśmy czytanie bajek i wierszy naszym dzieciom. Należy mieć nadzieję, że szeroko propagowana akcja "Cała Polska czyta dzieciom" odwróci tę nieprawidłowość. Mając świadomość istnienia opisanych powyżej problemów, podjęłyśmy próbę przygotowania i wdrożenia programu "Profilaktyka dysleksji", który powinien ułatwić dzieciom prawidłowy start w szkole. Program ten prowadzimy od roku w Przedszkolu nr 11 w Żywcu, przy współpracy z dyrektorem i nauczycielami. Celem, jaki nam przyświeca jest stymulacja rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym do podjęcia nauki czytania i pisania oraz wczesne zapobieganie specyficznym trudnościom w nauce, które mogą pojawić się w późniejszym wieku szkolnym. Intencją podjętych przez nas działań jest zdiagnozowanie występujących problemów, a następnie zastosowanie kroków terapeutycznych, będących próbą globalnego podejścia do istniejących trudności w osiągnięciu dojrzałości szkolnej. W trakcie realizacji programu pamiętamy o tym, aby dzieci traktowały stawiane im zadania jako formę zabawy i kojarzyły je z przyjemnością, a nie z koniecznością. Główny nacisk kładziemy na stymulację rozwoju mowy (m.in. wzbogacanie słownika czynnego i biernego, usprawnianie aparatu artykulacyjnego (wargi, język, podniebienie), nauka wierszy, rymowanek, wyliczanek, czytanie bajek, ćwiczenia słuchu fonemowego, analizy (rozkładanie) i syntezy (scalanie) słuchowej, pamięci słuchowej i słownej) oraz rozwoju psychoruchowego dziecka.
Poprzez różnego rodzaju gry, zabawy i ćwiczenia kształtowane są takie funkcje jak:
- orientacja w schemacie własnego ciała oraz kierunkowo - przestrzenna (lateralizacja), - koordynacja wzrokowo - ruchowa, - percepcja wzrokowa i słuchowa.
Aktualnie trudno jest nam ocenić, na ile nasze działania pomogą w osiągnięciu dzieciom dobrego startu w szkole. Symptomy specyficznych trudności w nauce widoczne są już w wieku przedszkolnym i to właśnie przedszkole jest miejscem, w którym można dziecku najłatwiej pomóc skorygować nieprawidłowości rozwojowe, błędne nawyki oraz przyzwyczajenia i wykorzystać przy tym fakt, że dorosły jest niekwestionowanym autorytetem.
Zamierzamy monitorować dalsze losy dzieci, z którymi pracowałyśmy w przedszkolu, w czasie ich edukacji wczesnoszkolnej. Będzie to możliwe we współpracy z nauczycielami szkół podstawowych po opracowaniu wspólnego z nimi programu oceny osiągnięć szkolnych dzieci objętych naszym programem na tle populacji rówieśników.
Logopedzi Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej w Żywcu
mgr Violetta Haczek, mgr Agnieszka Fojcik